Besinler Hangi Tİp Kaplarda Saklanmalıdır?
En iyi saklama kabı, besinle alışverişi olmayan nötür kaplardır. Kaptan besine, besinden kaba geçiş olması besin kalitesini olumsuz etkiler.
Besin saklamada kağıt, madeni, plastik, toprak ve cam gibi araçlar kullanılır. Yağ geçirmez kağıtlar; et, sosis, salam, tereyağı, kahvaltılık margarin gibi besinlerin sarılarak saklanması için kullanılır. Evde, 1 defada satın aldığımız eti, pişirecek miktarlarda bu kağıtlara iyice sararak buzlukta saklayabiliriz.
Alüminyum folya, ışık, yağ, nem geçirmediği için bir çok yiyeceğin saklanmasında kullanılır. Et ve et ürünleri, peynir, tereyağı, çikolata ve benzeri alüminyum folyalarda ambalajlanır. Evde pişirilecek miktarlarda ayrılan etler alüminyum folyaya sarılarak buzlukta saklanabilir. Pişmiş et, tavuk gibi yiyecekler de yenecek miktarlarda ayrıldıktan sonra alüminyum folyaya sarılıp buzlukta saklanabilir.
Plastik kaplar son yıllarda hızla yayılma göstermiştir. Besinin saklanacağı plastik kap Sağlık Bakanlığı'nın izniyle özel olarak yapılır. Sıvı yağ ve yoğurt gibi besinlerin saklanması için yapılan bu kaplar, içindekiler boşaldıktan sonra atılır, tekrar aynı ya da başka bir besin saklamak için kullanılmaz. Yoğurt için yapılmış plastik kap, tekrar tekrar yoğurt saklamak için kullanıldığında ya da başka bir besin saklamak için kullanıldığında, kaplarda çözünme olur ve çözünen kimyasallar besine karışır. Özellikle, deterjan, ilaç ve benzeri maddelerin konduğu kapların boşaldıktan sonra besin saklamak için kullanılması çok tehlikelidir. Bu tür kaplar besin için yapılmadığından içinde zararlı maddeler olabilir ve kolayca besinlere karışır. Ayrıca, bu kapları ne kadar temizlersek temizleyelim, deterjan veya ilaç kalıntıları sakladığımız yiyecek ve içeceklere karışabilir. Kolay çözünmez, plastik kaynaklı melamin kaplar kuru yiyeceklerin saklanmasında kullanılabilir. Pişmiş yemeklerin saklanmasında plastik kaplar kullanılmaz, yoğurt yapılmaz, pekmez gibi, özellikle asitli yiyecekler saklanmaz.
Konserve yapımında özel astarlanmış teneke kurulur kullanılır. Teneke kutular açıldıktan sonra içindekiler kullanılır ve kutu atılır. Salça, gününde kullanılmadığı için kutuda bekletilir. Bekleme sırasında kutudan salçaya teneke karıştığı saptanmıştır. Salça ve benzeri yiyeceklerle fazla teneke alındığında sağlığımız için gerekli demir, kalsiyum ve çinko gibi minerallerin yararlılıklarının azaldığı bildirilmiştir. Bu nedenle, teneke kutu açıldıktan sonra salça cam kavanoza alınarak bekletilmelidir. Ayrıca iyi yapılmamış teneke kutulardan yiyeceğe kurşun gibi zararlı maddelerin karıştığı da bildirilmiştir. Özellikle, açıldıktan sonra beklerken zararlı maddeler yiyeceğe daha çok geçmektedir.
Sırlı toprak kaplar, peynir, pekmez, yoğurt gibi yiyeceklerin saklanmasında kullanılmaktadır. Bu tür kaplar kontrollü bir şekilde yüksek sıcaklıkta yapılmadığında, sırdan yiyeceğe, kurşun, kadmiyum gibi zararlı maddeler geçmektedir. Yapılan bazı araştırmalar, bu tür kaplarda satılan yoğurtlarda kurşun miktarının, cam kaplarda satılanlara göre daha çok olduğunu göstermiştir.
Özellikle, yoğurt, pekmez, süt gibi asitli ya da sıvı yiyeceklerle, pişmiş yemeklerin saklanmasında en uygunu cam kaplardır. Günümüz de sıcağa dayanıklı cam kaplar da yapılmıştır. Camdan besine herhangi bir yabancı madde geçişi olmaz, yiyecek ve içeceğin tadı bozulmaz. Ancak, cam kapların renksiz olanları ışığı geçirir. Özellikle süt ve yoğurt cam kaplarda aydınlık yerde bekletildiğinde ışığa duyarlı olan B vitaminlerinde kayıplar olur. Buzdolabında tutulan yiyeceklerde, ortam çoğunlukla karanlık olduğundan önemli kayıp olmaz.
11.08.2009
Türkiye Diyetisyenler Derneği